مسئولیت پذیری در زندگی : چطور در شرایط بحرانی و پیچیده موفق شویم

قبل از اینکه در مورد مسئولیت پذیری در زندگی حرف بزنیم، بذارین یه داستان جالب براتون تعریف کنم…
در اواسط قرن نوزدهم، یه پسر تو یه خونواده ثروتمند به دنیا اومد. از همون اول، پسرک با مشکلات سلامتی جدی مواجه شد: یه مشکلی در بینایی داشت که تو همون بچگی تقریبا نابینا شده بود، یه موضوع وحشتناک تو شکمش داشت که مجبور بود یه رژیم غذایی سفت و سختی رو رعایت کنه، و یه دردی تو پشتش داشت که در طول زندگیش آسیش کرده بود.

فارغ از مخالفتهای پدرش، وقتی کمی بزرگتر شد تصمیم گرفت نقاش بشه. اون سالیان سال تلاش کرد اما هر بار تلاشش به شکست ختم شد. در همین حین، برادرش تبدیل شد به یه رمان نویس مشهور در سطح جهانی! وقتی بزرگتر شد، خیلی از مشکلاتش بدتر هم شدن، رابطه ش با پدرش از بین رفت، و پسر جوون با مسائل جدی افسردگی و افکار خودکشی در جنگ بود..

وقتی پدرش از بهتر کردن شرایط پسرش مستاصل موند، از روابط تجاریش استفاده کرد و پسرش رو تو دانشکده پزشکی هاروارد پذیرفتن. خوشبختانه پسر جوون باهوش بود. اون تونست دوره کارشناسی رو بگذرونه. اما هرگز تو هاروارد احساس آرامش نداشت و همیشه یه احساسی داشت که انگار باید کار دیگه ای بکنه. بعد از اینکه یک روز رو با یه روانکاو گذروند و نگاهی به خاطراتش انداخت، به این نتیجه رسید که علایق و طرز فکر اون اشتراکات زیادی با هنرمندها داره تا دکترای دیگه!

یک تجربه‌ی جدید

پسر جوون که از دوره ی پزشکی ناراضی شده بود، دنبال فرصت های دیگه تو دانشگاه بود که براش مناسب تر باشن. ناامید شده بود. حاضر بود که هر چیزی رو امتحان کنه، حتی چیزای کاملا افراطی و متفاوت رو.

خیلی زود یه اردوی انسان شناسی که به سمت جنگهای بارانی آمازون میرفتن رو کشف کرد. مرد جوون ثبت نام کرد. و هیجان زده بود که یه چیزای جدیدی در مورد خودش و جهان کشف کنه.

در اون زمان سفرهای بین قاره ای طولانی، پیچیده و خطرناک بودن. اما مرد جوون قصه تا آمازون رفت! اونجا فورا مبتلا به آبله شد و تو جنگل تنها موند و تا دم مرگ پیش رفت. بلاخره خودش رو به گروه رسوند اما گروه نپذیرفتنش.

بعد از اینکه آبله‌ش درمان شد، انقباض‌های عضلانی پشتش بدتر از همیشه شدن. اون از بیماری لاغر شده بود، تو یه سرزمین غریب گیر کرده بود و هیچ راهی برای ارتباط برقرار کردن نداشت، و با یه درد مشقت بار روزانه به زندگی ادامه میداد.

مرد جوون با وضعی ناامید کننده به خونه برگشت: تقریبا ۳۰ ساله، بیکار، یک شکست خورده تمام عیار در هر چیزی که امتحانش کرده، با یه بدنی که بهش خیانت کرد و هرگز بهتر نشد. فارغ از اینکه چه امتیازها و فرصتهایی تو زندگی داشت، تو همه شون شکست خورده بود. تنها چیزی که تو زندگیش همیشه وجود داشت رنج و ناامیدی بود. مرد جوون تو افسردگی عمیقی فرو رفت و تصمیم گرفت تا زندگیشو به پایان برسونه.

اما قبلش یه فکری داشت.

با خودش یه قراری گذاشت. تو دفتر خاطراتش نوشت که میخواد یه تجربه ای رو کسب کنه. تصمیم گرفت که یک سال تمام رو با این فکر سپری کنه که اون ۱۰۰% مسئولیت همه‌ی چیزاییه که تو زندگیش به وجود میان رو گردن میگیره. هرچی که باشن. در طول این مدت اون هر کاری که در توانش بود برای عوض کردن شرایط انجام میداد، فارغ از اینکه نتیجه رضایت‌بخش باشه یا نه. اگه در آخر سالی که مسئولیت همه چیزو به عهده میگرفت میدید که هیچی تو زندگیش بهتر نشد، معنیش این بود که دیگه این توانایی‌ای برای تغییر دادن زندگیش نداشت و اون وقت یقینا خودکشی میکرد.

اسم اون مرد جوون ویلیام جیمز بود، پدر روانشناسی آمریکا و یکی از تاثیرگذار ترین فیلسوفان قرن اخیر! البته هنوز این چیزا نشده بود، اما داشت تلاش میکرد که اینطور بشه. جیمز بعدها به این فرایند میگه «تولد دوباره‌ی من». و این موضوع ( مسئولیت پذیری در زندگی ) رو دلیل هر چیزی که بعد از اون بدست آورد میدونست.

تاثیر مسئولیت پذیری در زندگی

یه ادراکی هست که مسئول تمام پیشرفتهای زندگیه. درک این که تو مسئول همه‌ی چیزایی که تو زندگیت رخ میدن هستی، فارغ از اینکه شرایط چیه و چطوریه.

در سال ۱۸۷۹، ۱۵ سال بعد از اون قراری که ویلیام جیمز با خودش بسته بود، یکی از معروفترین نامه هاش رو ارائه داد که اسمش «اراده‌ی باور کردن» بود.

تو اون نامه گفت که افراد چه مذهبی باشن چه آتئیست، تابع نظام سرمایه داری باشن یا کومونیست، همه به یه سری ارزشها ایمان دارن. حتی اگه به ایمان داشتن اعتقادی نداشته باشی، این مفهوم خودش هم یک ایمان محسوب میشه. در ادامه حرفاش گفت اگه همه‌ی ما به یه سری چیزا ارزش بدیم، اونوقت بهتره که ما ارزشهامون رو حول چیزایی بذاریم که برای خودمون و دیگران مفید باشن.

زمانی که ما مسئولیت ارزش‌های زندگیمان را بر عهده میگریم، دیگر نیازی نیست تلاش کنیم تا دنیا را بر طبق میلمان تغییر دهیم، در عوض می توانیم ارزشهایمان را با شرایطی که در جهان اتفاق می‌افتند انطباق دهیم.

این مسئولیت پذیری برای خودمون و ارزشهامونه که بهمون اجازه میده احساس کنیم که کنترل همه چیزایی که برامون اتفاق میوفته رو در دست داریم و میتونیم تجارب منفی خودمون رو تبدیل به تجارب ارزشمند بکنیم.

ادعای خیلی عجیبیه که بگیم اگه مسئولیت همه‌ی بدبختیا و بدشانسیایی که تو زندگیمون سرمون میان رو به عهده‌ بگیریم میتونیم ازشون رها شیم، اما واقعیته!

مسئولیت پذیری ما برای زندگیمون باعث میشه که ما بتونیم هر اتفاقی که تو زندگیمون میوفته رو طبق ارزشهای اساسیمون تفسیرش کنیم و این موضوع یه رضایت عمیقی رو درون ما آزاد میکنه.

داشتن یه بچه‌ی بی ادب باعث میشه ما فرصت اینو داشته باشیم که یه پدر یا مادر بهتری بشیم و نظم و مسئولیت پذیری داشته باشیم. اخراج شدن از کار بهمون این فرصت رو میده که دنبال یه کار جدیدی بریم که هیمشه رویاشو داشتیم. جدایی از معشوقمون بهمون این فرصت رو میده که یه نگاه صادقانه به خودمون بندازیم و ببینیم که رفتارهای ما چه اثری روی رابطمون و کسایی که دوسشون داریم میندازن.

آره، اتفاقای بدی که میوفتن هنوزم دخل آدمو در میارن. اما اتفاقای منفی جزئی از زندگین. موضوع این نیست که چیکار کنیم که اونارو نداشته باشیم، موضوع اینه که با اونا (اتفاقای منفی) چه کار کنیم!

مسئولیت پذیری در زندگی  بهمون این اجازه رو میده که از دردهامون نقطه قوت بسازیم، رنجهامون رو به قدرت تبدیل کنیم، و شکست رو یک فرصت ببینیم.

با این حال جیمز احمق نبود. اون میدونست باور کردن چه ارزشهایی ساده س و باور کردن کدوما نیاز به زحمت داره. اینطور نیست که صب از خواب بیدار شی و یهو بگی «من یه فرد موفق و خوشحالم» و همون بشی! (اطلاعات بیشتر رو تو این مقاله بخونین)
ارزشها باید بدست بیان، کاملا آگاهانه انتخاب بشن و تست بشن و از روی تجربه شخصی انتخاب بشن. ارزشها اگه جایی تو زندگی روزمره نداشته باشن یا فقط یکی دو بار یه تجارب باحال بهمون بدن، هیچ ارزشی ندارن!

هرگز نمیشه ارزشهای زندگی یکی دیگه رو کپی کرد. چون ارزشهای فرد دیگه هیچ جایی تو زندگی ما ندارن و تو بدترین حالت ما خودمون رو فریب میدیم و تا آخر عمر حتی ۱ روز هم از زندگی خودمون رو زیست نمی‌کنیم…!

ما هرگز نمیتونیم اتفاقایی که برامون میوفتن رو کنترل کنیم.

اما ما میتونیم دو چیز رو کنترل کنیم:

1. چیزی که برامون رخ داده رو چطور تفسیر کنیم
2. چطور به اون اتفاق واکنش نشون بدیم.

بنابراین، چه ما آگاه باشیم چه نه، ما همیشه مسئول تجارب زندگی شخصیمون هستیم!

اینکه بخوایم ناآگاهانه اتفاقات زندگیمون رو تفسیر کنیم هم یک نوع تفسیر برای اتفاقات زندگیمون هست.

اینکه تصمیم بگیریم به اتفاقات زندگیمون هیچ واکنشی نشون ندیم، خودش یک نوع واکنش به اتفاقات زندگی هست!

چه خوشمون بیاد چه نه، ما همیشه یک نقش فعال تو تجربه کردن زندگیمون داریم. ما همیشه داریم معنای یک لحظه یا یک اتفاق رو تو زندگی تفسیر میکنیم. ما مدام داریم برای خودمون و دیگران ارزشهایی تعیین میکنیم. و ما همیشه بر اساس همون ارزشها کارهایی که میکنیم رو انجام میدیم. همیشه!

چه ما اینو درک کنیم چه نه، ما همین الانشم خودمون تعیین میکنیم که چه رفتاری داشته باشیم!

ما همین الان هم مسئول تجارب منفی زندگیمون هستیم! فقط همیشه از این موضوع آگاه نیستیم!

اگه دوس دارین مقالات بیشتری در این زمینه بخونین، کافیه ایمیلتونو این پایین وارد کنین تا براتون ارسالشون کنیم! :)